Hiện nay, đang xuất hiện tràn lan các TikToker tư vấn "ngành nghề vô dụng": Làm gì để giúp học sinh lựa chọn cho đúng? Các chuyên gia tikok chỉ điểm những ngành học Ngôn ngữ Anh, Quản trị kinh doanh và Marketing… là vô dụng liệu đã chuẩn xác chưa?
Mã ngành nào được mở và được các trường đại học, cao đẳng tuyển sinh cũng đều đặt ra với tiêu chí ngành xã hội cần và có chỉ tiêu rõ ràng qua từng năm. Vậy nói rằng những ngành trên vô dụng là hoàn toàn phiến diện. Nhu cầu xã hội không nhiều khác hoàn toàn với việc nhận định ngành đó vô dụng. Nhiều bạn trẻ sau học xong đại học nhưng vẫn mơ hồ về ngành học của mình liệu đã tự hỏi mình đã hết mình và theo đuổi, nghiên cứu chuyên sâu về nó hay chưa. Hay chỉ đến với ngành này theo xu hướng thị trường… Mỗi ngành học khi được đưa vào giảng dạy đều đã được cụ thể hóa qua chương trình giảng dạy. Tùy theo ngành nghề, các trường đại học đều phân bổ thông qua hệ thống các môn học đại cương, môn cơ sở ngành và các môn chuyên ngành… Học đại học khác hoàn toàn với các trường nghề, bởi những kiến thức học ở trường đại học đã trở nên hàn lâm và đòi hỏi quá trình tự nghiên cứu của sinh viên dưới sự dẫn dắt của giáo viên.
Tại Hàn Quốc năm 2012 có xu hướng học tiếng Việt và năm đó điểm chuẩn ngành Ngôn ngữ Việt Nam đã được đẩy lên với điểm chuản rất cao. Đa phần lý do đó chính là quan niệm rằng Việt Nam và Hàn Quốc đang ở sự hợp tác chiến lược vào năm 2009, sự phổ biến của làn sóng Hallyu ở thị trường Việt Nam dẫn đến tăng tiến về thương mại. Phiên dịch viên Việt – Hàn là một ngành hứa hẹn là sẽ có mức lương cao và sẽ luôn có việc làm sau khi ra trường. Tuy nhiên vào khoảng năm 2015 -2016, bỗng dưng ngành này chững lại do trong quá trình học tiếng Việt của người Hàn gặp nhiều trở ngại. Việt Nam là một ngôn ngữ được nhận định là rất khó học và để một người Hàn giỏi tiếng Việt khó hơn là một người Việt học giỏi tiếng Hàn. Hơn nữa, việc những công ty Hàn Quốc lúc nào cũng muốn tuyển người Việt hơn vì tuyển người Việt thì giá cạnh tranh hơn, không phải trả quá nhiều tiền như một người Hàn Quốc. Việc đó tưởng chừng như vô hại, nhưng những sinh viên theo học ngành tiếng Việt của trường Đại học ngoại ngữ Hàn Quốc bỗng dưng trở nên hụt hẫng vì đầu ra đang đóng cửa việc làm.
Trong nhiều diễn đàn tư vấn hướng nghiệp, có nhiều câu hỏi được đưa ra từ các bạn học sinh, và câu hỏi ngành học xu hướng hiện tại là một câu hỏi luôn luôn được giới trẻ quan tâm. Và ngành này có đang cần nhiều nhân lực không? Thậm chí có nhiều bạn nói rằng đã chọn ngành này rồi vì ngành này đang rất “hot”. Sự lên xuống của thị trường là một khái niệm mơ hồ, nên việc chọn ngành học mà dựa trên xu hướng của nó trên thị trường thì mình nên đặt ra nhiều câu hỏi hơn như sau: ngành đó sẽ còn “hot” trong bao lâu, vậy học đại học xong 4 năm, xu hướng ngành này sẽ ra sao?
Xã hội luôn luôn vận động và phát triển cùng công nghệ, việc chọn ngành tùy theo xu hướng chỉ nên là để tham khảo. Việc chọn ngành, nên chọn những lĩnh vực phù hợp với mình. Bản thân chúng ta phải là người mong muốn sẽ muốn học hỏi để trở thành một chuyên gia trong lĩnh vực đó. Và có một khái niệm là lợi thế cạnh tranh, tức là ở một số ngành mình học hoặc một số lĩnh vực bạn có thế mạnh, có sở thích và đam mê thì ở những ngành đó bạn có lợi thế cạnh tranh so với các ứng viên khác. Đó mới chính là cái mình cần cân nhắc và quan trọng nhất, đầu tiên khi mình đưa ra quyết định chọn ngành học hoặc ngành nghề bạn đi làm.
Việc định hướng nghề nghiệp đối với học sinh rất quan trọng, bởi nó sẽ làm giảm thiểu, hạn chế tối đa việc học bỏ ngang của nhiều sinh viên đại học, tạo nên sự ổn định về chất lượng đầu vào của các trường đại học, cao đẳng. Và tạo ra sự phân luồng đúng về vị trí việc làm, mở ra nhiều cơ hội học tập cho từng đối tượng cụ thể.
Tiktok hiện nay đang trở thành xu hướng như một mạng xã hội mở với nhiều thông tin nhưng không phải tất cả những điều chia sẻ là đúng bởi nó chỉ là ý kiến của từng cá nhân chủ kênh trên nền tảng này. Việc bị Đài truyền hình Việt Nam chỉ điểm trên bản tin thời sự cũng là một lời cảnh báo kịp thời đối với các bạn trẻ trong thời kỳ nhạy cảm và quan trọng này. Như việc làm giống hệt theo số đông không làm bạn trở nên nổi bật, hãy chính là mình và xây dựng hình ảnh đẹp và sạch ắt bạn sẽ trở nên cuốn hút.
Nếu bạn muốn mua một ngôi nhà vì bạn thích nó, thì căn nhà đó có lên giá hay không thì tâm lý của bạn cũng không ảnh hưởng. Nhưng nếu bạn mua một ngôi nhà mà bạn không hề thích, mà bạn mua chỉ vì nghe người ta nói nó lên giá thì sự lên xuống của thị trường sẽ làm ảnh hưởng tới tâm lý của bạn. Vậy thì thay vì quyết định vận mệnh của mình bằng việc coi thị trường cần gì, coi theo ngành nào đang “hot”. Hãy quyết định vận mệnh của mình và đặt những câu hỏi về bên trong, bản thân mình làm tốt điều gì, muốn làm gì…
